Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Cổ phiếu ưu đãi (preferred share) cũng là một loại cổ phiếu, mà cổ phiếu là một tài sản thể hiện quyền sở hữu một phần vốn cổ phần của công ty. Tuy vậy, người sở hữu cổ phiếu ưu đãi có một số “ưu đãi” hơn so với cổ đông thông thường, có lợi thế nhất định về cổ tức, quyền biểu quyết hoặc quyền ưu tiên nhận vốn so với cổ phiếu thông thường trong trường hợp công ty phá sản.
Quyền ưu tiên về vốn cũng là đặc điểm quan trọng nhất của cổ phiếu ưu đãi. Theo luật phá sản, trong trường hợp công ty phá sản, công ty sẽ cần thanh lý toàn bộ tài sản nhiều nhất có thể, và sử dụng toàn bộ số tiền của công ty để chi trả cho các bên liên quan theo đúng thứ tự ưu tiên:
- Trả toàn bộ nợ cho các bên liên quan (ngân hàng, trái chủ, nhà cung cấp,…).
- Trả phần vốn đã góp cho các cổ đông ưu đãi.
- Trả phần vốn đã góp cho các cổ đông thường.
Như vậy, có thể thấy cổ đông sở hữu các cổ phiếu ưu đãi sẽ có quyền ưu tiên nhận vốn so với cổ đông thường, trong trường hợp công ty phá sản. Nếu như số tiền của công ty không đủ để chi trả cho toàn bộ nghĩa vụ nói trên, các cổ đông thường sẽ mất một phần hoặc mất toàn bộ vốn, trong khi các cổ đông ưu đãi có thể đã nhận đủ vốn.
Các loại cổ phiếu ưu đãi
Bên cạnh quyền ưu tiên về thanh toán vốn, cổ phiếu ưu đãi có thể có một số quyền ưu tiên khác, chẳng hạn như một số loại cổ phiếu được đề cập ở phần dưới đây.
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Đây là dạng cổ phiếu ưu đãi phổ biến nhất. Cổ đông nắm giữ cổ phiếu này sẽ luôn được nhận cổ tức với một mức cố định hàng năm, bất kể doanh nghiệp có lãi hay lỗ, điều này được quy định cụ thể khi phát hành cổ phiếu.
Đặc điểm này làm cho cổ phiếu ưu đãi có mức độ rủi ro thấp hơn so với cổ phiếu thường, khi tính ổn định về dòng tiền cũng như độ an toàn vốn cao hơn. Vì vậy, cổ phiếu ưu đãi vừa có tính chất của một cổ phiếu (thể hiện quyền sở hữu một phần vốn của công ty), vừa có tính chất của một trái phiếu (cổ tức cố định giống như lãi suất coupon).
Cổ phiếu ưu đãi có rủi ro thấp, nên hiển nhiên sẽ có mức sinh lời kỳ vọng thấp hơn cổ phiếu thường. Trong trường hợp doanh nghiệp tạo ra được nhiều lợi nhuận, họ có thể tăng cổ tức cho các cổ phiếu thường, trong khi cổ tức ưu đãi vẫn được giữ nguyên.
Tuy vậy, cổ phiếu này lại không có quyền biểu quyết giống như cổ phiếu thường. Do đó, công ty sẽ phát hành và chào bán cổ phiếu ưu đãi cổ tức nhằm huy động vốn, mà không làm quyền biểu quyết của các cổ đông hiện hữu bị pha loãng, qua đó không bị mất quyền kiểm soát công ty.
Các công ty sẽ hướng tới việc chào bán cổ phiếu ưu đãi cho các nhà đầu tư tài chính đơn thuần (chỉ hướng tới lợi nhuận, có thể không có nhiều kiến thức về lĩnh vực kinh doanh của công ty).
Một số cổ phiếu ưu đãi cổ tức cho phép nhà đầu tư được quyền chuyển đổi thành cổ phiếu thường, theo một tỷ lệ được thỏa thuận trước.
Cổ phiếu ưu đãi quyền biểu quyết
Nếu như một cổ phiếu thường sẽ có 1 phiếu biểu quyết, thì mỗi cổ phiếu ưu đãi biểu quyết sẽ có lớn hơn 1 phiếu biểu quyết, được quy định cụ thể trong điều lệ doanh nghiệp. Điều này giúp các cổ đông ưu đãi có thể tham gia mạnh mẽ hơn vào các hoạt động của doanh nghiệp.
Tuy vậy, cổ phiếu ưu đãi dạng này sẽ chỉ có thời hạn tối đa là 3 năm, sau đó sẽ được chuyển thành cổ phiếu phổ thông. Thông thường, các cổ đông sáng lập sẽ được sở hữu loại cổ phiếu này, để họ có thể tham gia các vòng gọi vốn giai đoạn đầu mà không bị pha loãng tỷ lệ biểu quyết, bạn có thể thấy một ví dụ trong đợt IPO của Facebook vào năm 2012.
Bên cạnh đó, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết sẽ không thể được chuyển nhượng sang cho cổ đông khác. Cổ phiếu này cũng có các quyền cơ bản của cổ phiếu phổ thông, ví dụ như quyền nhận cổ tức.
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Cổ phiếu ưu đãi này giống như một cổ phiếu phổ thông có đi kèm quyền chọn bán (put options). Người nắm giữ cổ phiếu này có quyền được bán lại cổ phiếu cho công ty để thu hồi vốn (thường với giá mua lại bằng mệnh giá) sau một khoảng thời gian nhất định, điều này sẽ bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư trong trường hợp doanh nghiệp tăng trưởng kém khiến cho giá cổ phiếu tụt dốc.
Ngoài ra, người nắm giữ cổ phiếu này cũng có thể được nhận cổ tức, giống như cổ phiếu phổ thông, tuy nhiên không được quyền biểu quyết và bị hạn chế chuyển nhượng.
Mua bán cổ phiếu ưu đãi như thế nào?
Khác với cổ phiếu thường, không phải công ty nào cũng phát hành cổ phiếu ưu đãi, và chúng cũng không được giao dịch trên thị trường tập trung. Vì vậy bạn chỉ có thể mua cổ phiếu ưu đãi khi doanh nghiệp công bố phát hành, và bạn có thể đăng ký quyền mua thông qua các công ty chứng khoán.
Happy trading !
