Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu được chính công ty phát hành mua lại. Tại sao các công ty lại bỏ tiền để mua cổ phiếu của chính mình, và điều này sẽ có lợi gì cho nhà đầu tư? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Cổ phiếu quỹ là gì?
Cổ phiếu quỹ (Treasury shares) hiểu đơn giản là cổ phiếu được phát hành bởi một công ty, sau đó được chính công ty đó mua lại bằng chính nguồn vốn của mình.
Chúng ta đều biết rằng những người nắm giữ cổ phiếu được gọi là các cổ đông, các cổ đông này có thể là cá nhân hoặc tổ chức có tư cách pháp nhân. Khi công ty muốn tăng vốn, họ sẽ phát hành cổ phiếu và bán ra cho các nhà đầu tư – cổ đông, và việc mua cổ phiếu quỹ là quá trình ngược lại với phát hành cổ phiếu, công ty mua lại cổ phiếu của chính mình từ các nhà đầu tư, điều này dẫn đến hệ quả là vốn chủ sở hữu của công ty bị giảm đi.
Đặc điểm của cổ phiếu quỹ
Các cổ phiếu sẽ chủ yếu được giao dịch trên thị trường thứ cấp, tức là giữa các nhà đầu tư với nhau, không có sự tham gia của chính công ty phát hành. Việc công ty mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường thứ cấp bị giảm đi. Cần nói thêm rằng số lượng cổ phiếu đã phát hành và số lượng cổ phiếu đang lưu hành là khác nhau.
- Số lượng cổ phiếu đã phát hành (issued shares) là số lượng cổ phiếu được công ty phát hành và đã được bán ra công chúng.
- Số lượng cổ phiếu đang lưu hành (outstanding shares) là số lượng cổ phiếu có thể được giao dịch tự do trên thị trường thứ cấp, bằng số lượng cổ phiếu đã phát hành trừ đi số cổ phiếu quỹ.
Chẳng hạn như cổ phiếu VRE dưới đây, chúng ta thấy số lượng cổ phiếu đã phát hành và đang lưu hành là khác nhau. Phần chênh lệch 56.5 triệu cổ phiếu chính là số lượng cổ phiếu quỹ.
Thông tin cổ phiếu VRE
Bên cạnh đó, các cổ phiếu quỹ sẽ không có các quyền cơ bản của cổ phiếu, như quyền biểu quyết và nhận cổ tức. Ngoài ra, công ty chỉ được phép mua cổ phiếu quỹ với một số lượng được quy định và phải công bố công khai các thông tin như số lượng cổ phiếu, thời gian mua cổ phiếu vào cả thời điểm trước và sau khi mua cổ phiếu quỹ.
Ghi nhận cổ phiếu quỹ trên báo cáo tài chính
Khi công ty bỏ tiền để mua cổ phiếu quỹ, hiển nhiên lượng tiền mặt trong khoản mục tài sản sẽ bị giảm đi. Để cân đối hai vế của bảng cân đối kế toán, khoản mục vốn chủ sở hữu sẽ ghi nhận thêm mục cổ phiếu quỹ, được thể hiện bằng số âm. Vì vậy, việc công ty mua cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm vốn chủ sở hữu của công ty.
Báo cáo tài chính của VRE có khoản mục cổ phiếu quỹ
Hành động này không làm phát sinh lợi nhuận, vì vậy bảng báo cáo lãi lỗ sẽ không có thay đổi gì. Đối với báo cáo lưu chuyển tiền tệ, tiền được sử dụng để mua cổ phiếu quỹ chính là dòng tiền từ hoạt động tài chính.
Tại sao công ty cần mua cổ phiếu quỹ?
Cổ phiếu quỹ không được quyền biểu quyết và nhận cổ tức, vậy tại sao công ty vẫn bỏ tiền để mua cổ phiếu quỹ?
Bảo vệ quyền lợi của cổ đông
Một trong những hành động thiết yếu để bảo vệ quyền lợi của cổ đông chính là bảo vệ giá cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu giảm, công ty sẽ mua cổ phiếu quỹ để tạo thêm lực cầu, giúp giá cổ phiếu có động lực tăng giá. Vì vậy, các tin tức liên quan đến doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ thường là thông tin tích cực cho giá cổ phiếu.
Mua cổ phiếu quỹ cũng thể hiện công ty đang đầu tư vào chính mình, tin tưởng về chiến lược kinh doanh của mình, cũng là động lực cho giá cổ phiếu.
Ngoài ra, trong tương lai khi giá cổ phiếu tăng, công ty có thể bán ra số lượng cổ phiếu quỹ này cho các nhà đầu tư mới nhằm tăng vốn cũng như hưởng lợi nhuận từ chênh lệch giá.
Cô đặc tỷ lệ sở hữu
Việc mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành và tăng tỷ lệ sở hữu cho các nhà đầu tư. Điều này sẽ giúp công ty loại bỏ các cổ đông mua cổ phiếu chỉ với mục đích thao túng giá mà không có sự đóng góp vào chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Tăng tỷ lệ sở hữu cũng làm các cổ đông chiến lược có thêm quyền biểu quyết trong các buổi đại hội đồng cổ đông.
Cải thiện các chỉ số tài chính
Như đã giải thích, việc mua cổ phiếu quỹ không làm thay đổi lợi nhuận, vì vậy điều này sẽ giúp EPS tăng lên khi số lượng cổ phiếu đang lưu hành giảm đi. Bên cạnh đó, vốn chủ sở hữu giảm cũng giúp ROE tăng lên. Các chỉ số tài chính quan trọng được tích cực hơn cũng khiến cổ phiếu thêm phần hấp dẫn.
Bên cạnh đó, việc định giá cổ phiếu theo P/E cũng cho giá trị cao hơn, đây cũng là động lực giúp cổ phiếu tăng giá.
Một cách để phân chia lợi nhuận cho cổ đông
Khi công ty tạo ra lợi nhuận, thay vì sử dụng một phần để trả cổ tức, họ có thể sử dụng nguồn tiền đó để mua lại cổ phiếu quỹ từ một số nhà đầu tư, giúp họ thu về tiền mặt cùng với một khoản lợi nhuận nếu việc mua lại này khiến cổ phiếu tăng giá.
Sử dụng làm nguồn ESOP trong tương lai
Mua lại cổ phiếu quỹ cũng giúp công ty có thể sử dụng lượng cổ phiếu này để thưởng cho một số nhân viên tại công ty bằng hình thức ESOP (Employee Stock Ownership Plan) mà không cần phải phát hành thêm cổ phiếu. ESOP là cổ phiếu thưởng cho các cán bộ có những đóng góp nổi bật trong công ty, giúp họ trung thành hơn và có thêm động lực làm việc.
Happy trading !
